Nam Định đẩy mạnh ứng dụng KH&CN để nâng cao giá trị chuỗi sản phẩm nông nghiệp
05/08/2020/
403 Lượt xem
Chính vì vậy, việc tăng cường mối liên kết theo chuỗi giá trị nông sản, mở rộng quy mô sản xuất là hướng đi góp phần khắc phục các nhược điểm như trên đặc biệt là trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế, phát triển nông nghiệp theo mô hình chuỗi giá trị đang là xu hướng nổi bật trên thế giới. Trong liên kết chuỗi giá trị, việc ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất nông nghiệp với việc doanh nghiệp làm đầu mối đóng vai trò chính đang được chứng minh là mô hình phù hợp trong sản xuất nông nghiệp hiện đại. Trong chuỗi giá trị này, doanh nghiệp sẽ kiểm soát được chất lượng sản phẩm tốt hơn. Khi quy hoạch vùng sản phẩm, doanh nghiệp, nhà nông sẽ thuận lợi hơn khi ứng dụng khoa học công nghệ theo quy mô lớn, giúp tăng giá trị sản phẩm và nâng cao lợi nhuận. Do sự liên kết chặt chẽ trong từng khâu sản xuất, chuỗi giá trị không những đem lại hiệu quả kinh tế lớn mà nó còn góp phần vào việc đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Hiện nay toàn tỉnh Nam Định đã có hàng trăm tổ chức, cá nhân tham gia tích tụ ruộng đất với tổng diện tích đất canh tác khoảng 900 ha như Công ty TNHH Cường Tân, Công ty Đình Mộc, Công ty VinEco … Ngoài ra còn có hàng trăm hộ gia đình, cá nhân tích tụ khoảng 300 ha để sản xuất lúa tập trung. Xây dựng được 151 cánh đồng lớn sản xuất hàng hóa tập trung với diện tích trên 11.000 ha, trong đó có 68 cánh đồng liên kết chuỗi giá trị (cánh đồng lớn và cánh đồng liên kết cho hiệu quả cao hơn 15-20%); chuyển đổi được trên 1.353 ha đất trồng lúa kém hiệu quả sang trồng các cây rau màu cho hiệu quả cao gấp 2 – 5 lần so với trồng lúa. Hàng năm toàn tỉnh thực hiện hàng chục mô hình sản xuất rau an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP và công nghệ Nhật Bản như: Công ty VinEco, Công ty Tuệ Hương, Công ty Ngọc Anh… Toàn tỉnh cũng hiện có 343 cơ sở sơ chế, chế biến nông lâm thủy sản, tăng 133 cơ sở so với năm 2015; có 10 doanh nghiệp đầu tư công nghệ hiện đại trong chế biến nông sản, thực phẩm; có trên 800 ha thực hiện các mô hình liên kết chuỗi giá trị, trong đó có 8 mô hình điển hình như mô hình liên kết sản xuất lúa gạo của các công ty TNHH Toản Xuân, công ty TNHH Cường Tân; mô hình liên kết sản xuất tiêu thụ cây dược liệu của công ty CP Nam Dược, Hoa Thiên Phú; mô hình chăn nuôi – chế biến – tiêu thụ lợn sạch của công ty Biển Đông. Tỉnh đã thành lập Hiệp hội Nông nghiệp sạch tỉnh Nam Định với 33 thành viên và trên 130 sản phẩm có tem nhãn hàng hoá, được quản lý chất lượng và gắn tem truy xuất nguồn gốc. Đã xây dựng đưa vào hoạt động Trung tâm giới thiệu và trưng bày nông sản sạch và hệ thống cửa hàng thực phẩm sạch để quảng bá, tiêu thụ sản phẩm. Trong sự thành công của các mô hình liên kết chuỗi đó, việc ứng dụng các tiến bộ khoa học công nghệ được thể hiện trong từng khâu. Đối với khâu tuyển chọn và tạo ra giống chất lượng, gần 3 năm qua, các công trình nghiên cứu đã tuyển chọn bổ sung vào cơ cấu sản xuất được hơn 10 giống cây trồng có năng suất, chất lượng cao, chống chịu tốt hơn với sâu bệnh và thích ứng tốt hơn với BĐKH. Tỷ lệ diện tích lúa chất lượng cao từ 60% năm 2015 tăng lên 71,5% năm 2018, hiệu quả sản xuất lúa tăng 7-10%. Thực hiện Chương trình phát triển giống cây trồng các đơn vị, doanh nghiệp của Tỉnh đã chọn tạo được một số giống lúa mới có năng suất, chất lượng cao (M1, CS6) và tuyển chọn được một số giống khoai tây sạch bệnh (Solara, Sinora,...); đã duy trì ổn định quy mô sản xuất giống lúa lai F1 khoảng 700ha/năm, số lượng đạt xấp xỉ 2000 tấn giống/năm. Bước đầu đã hoàn thiện quy trình, công nghệ nuôi một số đối tượng như: Tôm thẻ chân trắng, cá chim biển vây vàng, cá sủ đất, cá lăng chấm,… Từng bước áp dụng công nghệ nuôi theo hướng thân thiện với môi trường, tạo ra sản phẩm sạch, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Bên cạnh đó, sở Khoa học và Công nghệ còn tranh thủ các nguồn vốn từ các dự án đầu tư đối với công nghệ; ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, nâng cao năng suất chất lượng sản phẩm và xác lập quyền sở hữu công nghiệp, phát triển tài sản trí tuệ cho hàng hoá chủ lực địa phương ở các chương trình hỗ trợ cấp quốc gia. Trong đó ưu tiên lựa chọn đầu tư đổi mới công nghệ cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn. Trên cơ sở đó, trong những năm qua có hàng trăm doanh nghiệp được sở hỗ trợ như: Dây chuyền công nghệ chế biến muối tinh khép kín, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm của Doanh nghiệp tư nhân Thanh Đạm đã tạo ra sản phẩm muối tinh cao hơn tiêu chuẩn ngành TCN 402-99 và vượt tiêu chuẩn thực phẩm quốc tế (Codex) quy định. Sở Khoa học và Công nghệ cũng đã hỗ trợ xây nhãn hiệu tập thể cho Nước mắm Giao Châu và Cá bống bớp Nghĩa Hưng. Đã có 7 thương hiệu sản phẩm có uy tín trên thị trường (gạo sạch Toản Xuân, nông sản sấy Minh Dương, chả cá Hùng Vương, nước mắm Ninh Cơ, ngao sạch Lenger, ngao sạch Giao Thủy, muối biển nhạt Royal). Nhãn hiệu ngao Giao Thuỷ đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp giấy chứng nhận nhãn hiệu độc quyền. Vùng nuôi ngao Giao Thủy, Nghĩa Hưng đã được EU công nhận là vùng nuôi an toàn cấp độ C. Năm 2017, đã hoàn thiện xây dựng chuỗi liên kết sản xuất – chế biến - tiêu thụ ngao với Công ty Thủy sản Lenger Việt Nam. Đối với việc nghiên cứu, đề xuất bổ sung, hoàn thiện cơ sở lý luận của mô hình liên kết chuỗi, trong những năm qua sở Khoa học và Công nghệ đã phối hợp với các đơn vị triển khai đề tài nghiên cứu khoa học Nghiên cứu đề xuất giải pháp đẩy mạnh tích tụ, tập trung đất đai phát triển sản xuất nông nghiệp, thủy sản theo hướng hàng hóa quy mô lớn trên địa bàn tỉnh Nam Định. Sản phẩm của các đề tài này đề xuất các giải pháp phát triển các chủ thể chính của sản xuất nông nghiệp là kinh tế hộ nông dân, trang trại, các hợp tác, doanh nghiệp và sự liên kết giữa các chủ thể trong công tác tích tụ đất đai, hình thành chuỗi sản phẩm. Huy động và phát triển các nguồn nhân lực và tổ chức chính trị xã hội nhằm nâng cao hiệu quả công tác chuyển giao khoa học công nghệ phục vụ phát triển nông nghiệp bền vững và xây dựng nông thôn mới. Mặc dù năng lực ứng dụng các thành tựu KH&CN trong phát triển nông nghiệp của Nam Định tăng khá nhanh, một số lĩnh vực ứng dụng công nghệ cao, công nghệ 4.0 ngày càng phổ biến trong những năm gần đây, song nhìn chung, trình độ công nghệ, tình hình ứng dụng công nghệ trong nông nghiệp của tỉnh vẫn chưa đáp ứng kịp nhu cầu tăng nhanh sản phẩm chất lượng cao, an toàn thực phẩm cho xuất khẩu và tiêu dùng trong nước. Do vậy, rất cần tiếp tục đẩy mạnh áp dụng các quy trình kỹ thuật sản xuất, tiêu chuẩn chất lượng tiên tiến trong quản lý sản xuất để hàng nông sản Nam Định có được chỗ đứng vững chắc hơn trên thị trường trong nước cũng như thế giới. Bên cạnh đó cần có sự định hướng cụ thể về việc áp dụng các ứng dụng KHCN mới vào việc sản xuất nhằm tôn trọng sự phát triển tự nhiên, thân thiện môi trường, bảo vệ sức khoẻ cộng đồng, cụ thể là việc thực hiện sản xuất sản phẩm theo xu hướng hữu cơ. Ngoài ra, để việc hợp tác, liên kết sản xuất đạt kết quả tốt, thời gian tới các sở ngành và địa phương cần tiếp tục rà soát điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng, sản phẩm phù hợp với lợi thế, nhu cầu thị trường và thích ứng với biến đổi khí hậu từng vùng, miền. Phát triển các vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa tập trung, quy mô lớn, tổ chức sản xuất theo chuỗi đối với các sản phẩm chủ lực của từng vùng./.